KINGA DHIDI YA SARATANI

KINGA DHIDI YA SARATANI

Nkukurah, D. K

nkukurahd@yahoo.com , nkukurah blogspot.com

Tafsiri ya neno saratani

Saratani ni mgawanyiko  mbaya wa uzalishaji na usambaaji wa chembe chembe hai zisizo za kawaida ndani ya mwli.

Aina kuu za saratani:

Saratani ya mapafu

Saratani ya ngozi

Saratani ya shingo ya uzazi kwa wanawake

Saratani ya matiti kwa wanawake

Saratani ya tezi dume

Saratani ya matumbo

Saratani ya midomo kwa wavuta sigara

Viashilia hatarishi:

C – Mabadiliko katika upatikanaji wa haja kubwa

A – Vidonda visivyopona

U –Kutokwa na damu/majimaji/usaha usiokuwa wa kawaida

T –Uvimbe kuwa mgumu au kuongezeka kwa ukubwa

I –Shida ya kusaga chakula tumboni au kumeza

O –Mabadiliko ya wazi kwa uvimbe uliokuwa nao siku nyingi

N –Kikohozi kisumbufu au sauti kukwaruza

Visababishi Vikuu:

1. Mionzi

2. Kemikali

3. Baadhi ya Bakteria na Virusi

4. Chakula (Fangasi na Additives)

5. Tumbaku na sigara

6. Pombe

Visababishi hivi vikuu husababisha uokisidishaji wa molekuli za mwili na kuzifanya kuwa radikali huru. Radikali huru uanzisha mapambano dhidi ya molekuli zingine na kuzifanya kuwa radikali huru pia. Mchakato huu ukiendelea bila kudhibitiwa mapema utengeneza radikali huru nyingi mwilini ambacho hugeuka kuwa chembechembe za saratani. Angalia mchoro huu hapa chini.

Kudhibiti mchakato wa uokisidishaji

Ili kudhibiti mchakato wa uokisidishaji ni kukubali kula vyakula vyenye vipinga uokisidishaji. Vyakula hivi ni vyepesi na rahisi, pia vinapatikana katika mazingira yetu ya kawaida kwa bei nafuu. Kwa kufanya hivyo utakuwa umejiweka katika mazingira mazuri ya kujikinga dhidi ya saratani.rejea jaribio dogo lililofanywa kuthibitisha uokisidishaji kwenye tunda la epo lililopasuliwa katikati, upande mmoja kupakwa maji ya limao yenye wingi wa vitamin C na upande mwingine kuachwa wazi na kuruhusu uokisidishaji kutokea. 

 

Ifuatayo chini ni orodha ya vipinga uokisidishaji:-

1. vitamin

Vitamin  A: Vyanzo vikuu; Karoti, skwashi, brokoli, viazi vitamu, nyanya,  boga, pichi na aprikoti

Vitamin  C: Vyanzo vikuu;  machungwa, limao, chenza, embe , nanasi, ndizi, epo, pilipili za kijani, brokoli, mboga za kijani, strobeli  na nyanya,.

 Vitamin E: Vyanzo vikuu; mbegu (Nuts and seeds), nafaka, mboga za kijani

2. Madini  ya Selenium

Vyanzo vikuu; samaki, mtama,mayai, na vitunguu shwaumu

3. Kemikali za mimea

Kemikali ya Flavenoids . Vyanzo vikuu; Maharage, zabibu za zambarau, komamanga,kreni beli, chai

Kemikali ya Lycopene. Vyanzo vikuu; Nyanya, barungi za pinki, na tikiti maji

Kemikali ya Lutein. Vyanzo vikuu; mboga za majani mfanoo; brokoli, na spinachi